گستره مباحث فقهی قرآن

 گستره مباحث فقهى قرآن از زوایاى گوناگون مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. توحید مدارى، میانه‌روى در نگاه قانون مدارانه قرآن به هر دو جهان و فراگیر بودن تشریفات قرآن نسبت به همه انسانها در همه اعصار، مهم‌ترین ویژگى‌هاى تشریع قرآن است. قرآن از یک سو با ارایه قوانینى عام و فراگیر، امکان انطباق این اصول با مصداق‌ها و موضوعهاى متحول را در گستره زمان فراهم آورده و نیازهاى متغیر را مدّ نظر قرار داده و از دیگر سو، احکام جزئى و خاصى را که مربوط به حوادث گذرا و دگرگون شونده‌اند، از قبیل احکام مالى، انتظامى، دفاعى و ... را به نظر حاکم جامعه اسلامى واگذار کرده است. آیات تشریعى قرآن را به سه دسته: احکام مربوط به اعتقادات و باورها، احکام مربوط به اخلاق و تهذیب نفس و احکام عملیه و تکالیف فقهى و برخى آنها را به هشت دسته: خانواده، اقتصادى، اقتصاد حکومت، مقررات قانونى، سیاسى، مقررات جزایى، جنایى و عبادات و گروه دیگرى به عبادات و معاملات تقسیم کرده‌اند.  قرآن به عنوان اصلى‌ترین و محکم‌ترین منبع فقه، همه تعلیمات اسلامى را در حوزه‌هاى گوناگون در خود جاى داده است اما متاسفانه فقها کمتر از آن بهره جسته‌اند. زیرا آنان آیات الأحکام را بسیار محدود مى‌دانند در صورتى‌که در نگاه و سیره اهل‌بیت تمامى قرآن فقه است و از آیات اعتقادى، اخلاقى و تاریخى مى‌توان برداشت‌هاى فقهى داشت. به عنوان نمونه برخى از مباحث فقهى مانند: کمک به انجام گناه، قضاوت زن و تقلید از اعلم در آیات گوناگون قرآن آمده است که باز کاوى آیات قرآن در این زمینه راهگشاست و رهایى از ضعف سند و دلالت و ناسازگارى روایات را به دنبال خواهد داشت.